شنبلیله یکی از گیاهان محبوب در سراسر جهان است که علاوه بر استفاده در صنایع غذایی، خواص درمانی نیز دارد. نام علمی گیاه شنبلیله به انگلیسی “Trigonella foenum-graecum” می باشد و در تیره باقلائیان دسته بندی می شود. شنبلیله به دلیل اینکه در کنار راه ها به صورت طبیعی می روید در گذشته به گل راه رو شهرت یافته بود. این گیاه پر خاصیت به صورت علفی در طبیعت یافت می شود و ارتفاع آن به طور معمول بین پنج تا ده سانتی متر می باشد.
شنبلیله حاوی مواد مغذی نظیر آهن و منیزیم و منگنز و مس و روی و پتاسیم و کلسیم و سلنیوم و همچنین ویتامین هایی نظیر B6 ,A, C و فولیک اسید و تیامین و نیاسین است و علاوه بر برگ های این گیاه دانه آن نیز سرشار از مواد مغذی نظیر پروتئین و دیوسژنین و لیزین و ساپونین است.
1. خواص شنبلیله برای آرتریت
آرتریت یکی از عارضه های شایع امروزی است که باعث ورم و درد شدید در ناحیه مفاصل می شود که در موارد شدید می تواند شما را از حرکت هم باز نگهدارد. شنبلیله دارای خواص ضد التهابی قوی می باشد و به همین دلیل می تواند به کاهش دردهای مفاصل کمک کند.
2. تقویت مغز و افزایش حافظه
شنبلیله گیاهی است که برای تقویت مغز و حافظه موثر است ، این گیاه برای درمان بیماری پارکینسون و همچنین خطر ابتلا به آلزایمر بسیار مفید می باشد. این گیاه باعث می شود تا پلاک های سیستم عصبی افزایش پیدا کند و باعث تقویت مغز شود.
3. قرص شنبلیله برای زنان باردار
استفاده از قرص شنبلیله در دوران بارداری به دلیل اثر تحریک کننده انقباضات عضلات رحم توصیه نمی شود.برخی از مطالعات در انسان نشان داده است که شنبلیله ممکن است باعث ناهنجاری های جنینی از قبیل:
1. هیدروسفالی (تجمع مایع مغزی نخاعی در حفره های مغز).
2. آنانسفالی
3. ترک خوردگی ستون فقرات.
برخی از مطالعات حیوانی ، سقط جنین و کاهش باروری هنگام مصرف شنبلیله را در دوران بارداری نشان داده اند.
4. رفع چین و چروک پوست
با بذر شنبلیله می توان علائم چین و چروک پوست را کاهش داد و شنبلیله یک گیاه ضد پیری می باشد. برای درست کردن ماسک ضد پیری می توانید یک قاشق بذر شنبلیله را با مقداری ماست ترکیب کنید و ترکیب بدست آمده را بر روی صورت خود بمالید و بعد از گذشت سی دقیقه آن را بشویید. این ترکیب باعث می شود تا شما حس بهتری را بر روی پوست خود داشته باشید.
5. درمان طبیعی سوزش سر دل
دانه شنبلیله حاوی مقدار زیادی موسیلاژ است که باعث کاهش التهاب روده و معده می شود بنابراین اگر شما به بیماری سوزش سر دل مبتلا شده اید می می توانید 1 قاشق چای خوری دانه شنبلیله را به غذاهای خود اضافه کنید. هم چنین می توانید 1 قاشق چای خوری دانه شنبلیله را در درون آب و یا آب میوه حل کنید و قبل از هر وعده غذایی آن را میل کنید. از دیگر خواص شنبلیله می توان به خاصیت ملین و هضم کنندگی آن نیز اشاره کرد.
6. شنبلیله برای زایمان راحت تر
شنبلیله انقباض های رحم را تحریک می کند و می تواند به زایمان راحت تر کمک کند. با این حال، زنان باردار فقط با موافقت پزشک می توانند از شنبلیله استفاده کنند.
7. افزایش ترشح شیر مادر
میزان ترشح شیر مادر ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی باشد و معمولاً داروهایی برای افزایش مقدار آن تجویز می شوند.مطالعات نشان داده اند که شنبلیله به ترشح شیر کمک می کند ، بنابراین می تواند یک جایگزین طبیعی برای این داروها محسوب شود.
اگرچه شنبلیله برای افزایش شیر مادرمؤثر است،اما اگر در صورت مصرف آن در حین بارداری می تواند عوارض جانبی داشته باشد.
8. پیشگیری از سرطان روده بزرگ
یکی از دلایل ایجاد سلول های سرطانی در روده های بزرگ این است که این روده ها با مواد سمی پر شوند و به صورت طبیعی پاک سازی نشوند. شنبلیله به دلیل وجود ساپونین می تواند باعث سم زدایی بدن شود و به همین دلیل می تواند باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ شود.
9. خواص شنبلیله برای دیابت: کنترل دیابت
بررسی و تجزیه و تحلیل اکثر تحقیقات انجام‌شده، نشان‌دهنده‌ی تأثیر چشمگیر مصرف شنبلیله بر بهبود متابولیسم بدن و کنترل دیابت است.
به‌نظر می‌رسد، شنبلیله بر دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ تأثیر مثبتی دارد و موجب بهبود سطح کربوهیدرات خون می‌شود.
در کاری پژوهشی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ خواسته شد تا به‌مدت ۱۰ روز، به‌همراه وعده‌ی غذایی ناهار و شام در حدود ۵۰ گرم شنبلیله مصرف کنند. نتیجه‌ی کار بسیار جالب بود. در ۵۴ درصد از شرکت‌کنندگان باعث کاهش میزان قند خون موجود در ادرار و همچنین کاهش کلسترول LDL شده است. در تحقیق دیگری نیز از افراد سالم که مبتلا به دیابت نبودند خواسته شد شنبلیله بخورند که نتایج پژوهش نشان داد که میزان قند خون این افراد چهار ساعت بعد از مصرف در حدود ۱۳/۴ درصد کاهش یافته است. درواقع باید گفت مصرف شنبلیله موجب بهبود عملکرد انسولین می‌شود. به‌عبارت دیگر بخشی از خواص و فواید استفاده از پودر یا تخم شنبلیله مربوط به فیبر موجود در این گیاه است.
10. افزایش سایز سینه
یکی از خاصیت های جالب شنبلیله این است که می تواند به افزایش سینه های بانوان کمک کند. شنبلیله در خود خواصی شبیه به هورمون استروژن دارد که به همین دلیل می تواند به تعادل هورمونی در بانوان کمک کند که در نتیجه به افزایش سایز سینه ها کمک می کند.
11. برای تسکین التهاب یا آسیب دیدگی پوست
پودر شنبلیله از دیرباز با دیگر گیاهان تسکین دهنده برای تهیه جوشهای پوستی و درمان التهاب و آسیب پوستی ترکیب شده است . مطالعات اخیر حاکی از آن است که شنبلیله می تواند دارای خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی باشد.
موارد احتیاط در مصرف شنبلیله
شنبلیله گیاهی بسیار مقوی و پرخاصیت است، اما نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد. برخی افراد ممکن است به این گیاه حساسیت داشته باشند که در این صورت مصرف آن ممکن است موجب بروز ناراحتی‌های گوارشی خفیف، اسهال و سوءِهاضمه در این افراد شود. همچنین با توجه به تأثیری که شنبلیله بر سیستم تولیدمثل زنان و هورمون‌های زنانگی دارد، مصرف آن در دوران بارداری ممکن است موجب سقط جنین شود.
