چلغوز یک فحش و یا ناسزا نیست بلکه دانه صنوبر است و خواص بسیار فراوانی برای سلامت بدن دارد. دانه صنوبر و یا چلغوز در واقع دانه یا میوه درخت کاج است. نام چلغوز از چهل غوزه به معنای چهل دانه مخروط کاج برگرفته شده است. این کاج در مناطقی از جمله شرق افغانستان، شمال پاکستان، شمال غربی هند و همچنین مناطق شرقی و جنوب شرقی ایران می‌روید. چلغوز یا دانه صنوبر در بین آجیل‌ها قرار می‌گیرد و فواید بسیاری برای سلامت بدن دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
چلغوز چیست؟
گیاه چلغوز (به انگلیسی: Chilgoza Pine) بومی کشور‌های پاکستان، افغانستان و هیمالیا است و استفاده از این گیاه همانند روغن زیتون برای سلامتی بدن انسان مؤثر است. برگ‌های درخت چلغوز به شکل سوزنی مانند هستند. چلغوز دانه‌ای پر چرب و سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع مفید و همچنین اسیدهای آمینه ضروری برای بدن است. این دانه خواص و فواید فراوانی دارد.
کاج چلغوزه (در فارسی چَلغوزه از چهل غوزه به معنای چهل دانه در مخروط کاج) گونه‌ای کاج است که در منطقه شمال غربی هیمالیا شامل شرق افغانستان و شمال پاکستان و شمال غربی هند می‌روید. نام این کاج فارسی است و از ترکیب چهل و غوزه ساخته شده است.
منطقه رویش این درخت ارتفاعی بین ۱۸۰۰ تا ۳۳۵۰ متر دارد و گاهی با کاج آبی و دیودار جامعه مشترک می‌سازد. بلندی کاج چلغوزه بین ۱۰ تا ۲۰ متر است و معمولا دارای تاجی پهن و گسترده با شاخه‌هایی راست و کشیده است.
ارزش غذایی چلغوز
چلغوز، حاوی انواع اسید آمینه‌های ضروری مورد نیاز بدن، ترکیبات آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب غیراشباع مفید است. ویتامین‌های موجود در این دانه گیاهی پرخاصیت شامل ویتامین آ، کا، ای و ویتامین‌های گروه ب به ویژه ویتامین ب3 است. میزان فیبر و چربی در چلغوز بالا است و مواد معدنی نظیر پتاسیم، منگنز، پروتئین، منیزیم و آهن به مقدار فراوان در آن وجود دارد.
خواص چلغوز
چلغوز مغزدانه ی کوچک و خوش طعمی است که دارای مشخصات مغذی متراکمی مانند اسیدهای چرب اشباع نشده، پروتئین ها و آنتی اکسیدان ها است. همچنین غنی از مواد مغذی شامل ویتامین های اساسی B1 ، B2 ، C و مواد معدنی پتاسیم ، منیزیم ، فسفر و مقدار متوسط آهن ، کلسیم ، روی و منگنز است. از خواص و تاثیر مصرف چلغوز بر بدن میتوان گفت این دانه نقشی اساسی در کاهش کلسترول، از بین بردن رادیکال های آزاد و کاهش خطر بیماری های قلبی دارد.
خواص دارویی و درمانی چلغوز و نحوه مصرف
– طبع آن گرم است
– به دلیل داشتن منیزیم موجب از بین رفتن بی خوابی های شبانه می شود.
– پتاسیم و منگنز موجود در چلغوز موجب تعادل فشار خون می شود.
– دردهای عضلانی، تنش و اضطراب و خستگی مفرط را از بین می برد.
– موجب رفع سنگ مثانه می شود.
– برای افرادی که سرد هستند و میلی به روابط جنسی ندارند، مصرف چلغوز توصیه می شود و موجب افزایش قوای جنسی در آن ها می شود.
– موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.
– موجب افزایش عملکرد مغز و تقویت حافظه می شود.
– افرادی که کمبود اسپرم دارند چلغوز را همراه با بادام هندی روزانه مصرف نمایند.
– از دیگر خواص چلغوز، درمان تیرگی پوست است. برای رفع تیرگی پوست، مغز چلغوز را نرم کنید و به صورت پماد روی پوست یا صورت بمالید و پس از یک ساعت با آب ولرم بشویید. (مغز چلغوز بسیار چرب است و به راحتی به شکل پماد یا خمیر در می آید.)
– چلغوز را در سرکه خیس کنید و سپس میل نمایید. درمان بسیار خوبی برای از بین رفتن مشکلات کبد می شود.
– چلغوز با چربی ها و فیبری که دارد موجب کاهش اشتها می شود در نتیجه کاهش وزن را به دنبال خواهد داشت.
– چلغوز سرشار از تک چربی اشباع نشده است. این نوع چربی علاوه بر کاهش کلسترول حون، موجب حفاظت از سرخرگ ها از هرگونه آسیب و در نتیجه خواص چلغوز باعث جلوگیری از حملات قلبی می شود.
– چلغوز منبع عالی از پتاسیم و منگنز است و همچنین سرشار از ویتامین E ,K، نیاسین و فیبر است. وجود این مواد مفید در این دانه موجب تعادل در سطح فشار خون و حفظ سلامت قلب می شود.
– چلغوز دارای میزان بالایی از آنتی اکسیدان ها است که این عامل موجب حافظت سلول های بدن از آسیب های رادیکال های آزاد می شود.
– چلغوز منبع غنی از آهن است که موجب افزایش گلبول های قرمز بدن می شود.
– وجود ویتامین A و E در چلغوز برای سلامت چشم و پوست موثر و مفید است.
– این گیاه در درمان بیماری‌های کلیوی، کبد، سرماخوردگی و دردهای عضلانی بسیار موثر بوده و چربی غیر اشباع موجود در چلغوز در زمان مصرف سکته قلبی، تپش قلب و کلسترول خون را کاهش می‌دهد.
– مصرف گیاه چلغوز به دلیل وجود چربی غیر اشباع و اسیدآمینه باعث تقویت حافظه، چشم نافع و سیستم ایمنی بدن می‌شود.
– می‌توانید مغز چلغوز را نرم کرده و سپس بر روی پوست بمالید و بعد از مدت 45 دقیقه آن را بشویید، این عمل باعث تقویت پوست می‌شود.
– با ایجاد احساس سیری مانع از افزایش وزن می شود
چلغوز یک دانه مفید و مغذی می باشد، این دانه مانند انواع دیگر دانه های آجیل بسیار شناخته شده نیست. چلغوز منبع عالی از انواع مواد معدنی را در خود دارد که خوردن آن برای حفظ سلامتی بدن توصیه می شود.
منع مصرف چلغوز
چلغوز دارای طبعی بسیار گرم است و به همین دلیل مصرف چلغوز یا دانه صنوبر به افرادی که دارای مزاج گرم خشک و مزاج سوداوی و صفراوی هستند، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود
عوارض جانبی و آلرژی های چلغوز
برخی از افراد از خوردن مرتب چلغوز، تغییر در حس چشایی گزارش کرده اند. این بیماری که به آن دهان کاج گفته می شود حداکثر یک هفته طول می کشد. افراد خاصی که به این میوه حساس هستند دچار بثورات و خارش می شوند و گاهی موارد جزئی از سوء هاضمه، نفخ، استفراغ، مشکل در تنفس و اسهال نیز گزارش می شود.
نکته ی مهمی که در این بخش از نمناک باید به آن توجه داشته باشید این است که چلغوز طبع گرم دارد و برای افرادی با مزاج خشک ، صفراوی و سوداوی مناسب نیست ، بنابراین در طب سنتی مصرف آن فقط به افرادی با مزاج رطوبی همچون دموی بویژه بلغمی توصیه می شود.
