نماز تهجد چیست؟
تهجّد به معنی شب زنده داری برای عبادت است. نماز تهجد نمازی را می‌نامند که در شب اداء میشود و وقتش بعد از فراغت از نماز خفتن شروع وتا به طلوع فجر ادامه دارد. نماز تهجد را با نام‌های متعددی یاد کرده‌اند، من‌جمله: صلاة اللیل/ نماز شب، قیام اللیل/ شب‌بیداری، صلاة التطوع باللیل/ نماز نفل شبانه، صلاة السحر/ نماز سحر، نماز پاکان، نماز کرّوبیان و نماز انبیا و غیره.
نماز تهجد در برابر دیگر نماز‌های نفل اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا نوافل دیگری نداریم که مثل نماز تهجد به مدت یک‌سال بر همه فرض شده باشد، یا بر شخص پیامبر فرض باشد، یا نزد بعضی ائمه هنوز هم فرضیتش بر همه باقی باشد. البته این تنها دلیل بر اهمیت تهجد نیست بلکه خود رسول اکرم صلّی الله علیه‌وسلّم در مورد نماز تهجد نسبت به دیگر نوافل بیشتر تأکید و ترغیب کرده و فضایل ویژه‌ای بیان فرموده است.
در روایتی آمده است که شخصی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه‌وسلّم در مورد بهترین عمل پرسید، آن‌حضرت در پاسخ فرمود: بهترین عمل قیام طولانی در حضور پروردگار در نماز است (یعنی تلاوت کردن طولانی در حال قیام) و همین‌طور بهترین نماز بعد از فرایض، نماز تهجد است. (مسلم:۲/۸۲۱) و در روایتی دیگر با تأکید فرمود: «علیکم بقیام اللیل فانه من دأب الصالحین قبلکم»؛ نماز شب را بر خود لازم بگیرید که شیوه‌ی نیکانِ قبل از شماست. (ترمذی)
در وقت نماز تهجد هیچ پرده‌ای بین نماز گزار و خداوند وجود ندارد و هر دعایی که خوانده شود بیشتر مورد قبول قرار می‌گیرد و همچنین علماء می‌گویند کسی که دوست دارد به درجه اولیا و کرامت برسد در خواندن نماز تهجد ثابت قدم باشد.
اهمیت نماز تهجد
نماز تهجد از اهمیت بیشتری نسبت به نماز های نفل دیگر برخوردارست؛ بدین دلیل که همانند نماز تهجد نوافل دیگری نداریم که به مدت یک سال بر همه فرض شده باشد، یا بر شخص پیامبر فرض شده باشد، یا فرضیتش در نزد بعضی از ائمه هنوز هم باقی باشد. البته نماز تهجد، صرفا بدین دلیل ، اهمیت ندارد بلكه رسول اکرم صلّی الله علیه وسلّم، تأکید بسیاری بر نماز تهجد نسبت به دیگر نوافل داشت و برای آن فضائل ویژه ای را بیان کرد.
بر طبق روایتی، شخصی از پرسید که بهترین عمل چیست، آن حضرت فرمود:قیام طولانی در حضور پروردگار در نماز به عنوان بهترین عمل محسوب میشود ( یعنی تلاوت كردن طولانی در حال قیام) و همین طور نماز تهجد از بهترین نمازهایی به شمار میرود که باید بعداز فرایض، ادا شود.
پیامبر اکرم صلّی الله علیه وسلّم در روایتی دیگر فرمود:« علیکم بقیام اللیل فانه من دأب الصالحین قبلکم» ؛ نماز شب را بر خود لازم بگیرید كه شیوه ی نیکانِ قبل از شماست.( ترمذی) هیچ پرده ای در وقت ادای نماز تهجد، بین نماز گزار و خداوند نیست و هر دعایی خوانده شده در این نماز، بیشتر به استجابت میرسد و همچنین برطبق گفته ی علماء، افراد علاقه مند برای رسیدن به درجه اولیاء و کرامت باید نماز تهجد را بطور مداوم بخوانند.
نماز تهجد چیست و چگونه اقامه میشود؟
نمازی که در قسمت واپسین شب (سحر) گزارده میشود، نماز تهجّد گفته شده و خواندن نمازتهجد مستحب می‌باشد.
نماز تهجد چیست و چطور اقامه میشود؟به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، نمازی که در قسمت واپسین شب (سحر) گزارده میشود، نماز تهجّد می‌گویند. خواندن نمازتهجد مستحب می‌باشد. نماز شب و تهجّد دارای آثار و برکات فراوانی می‌باشد و موجب خوشبختی در دنیا و آخرت میشود و کسی به مقامی از مقامات معنوی نمی‌تواند برسد، مگر از طریق شب زنده داری و نماز شب و تهجد!
بهترین زمان خواندن نماز شب یا تهجد:
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «ان آخر اللیل فی التهجد احب إلی من أوله، لان اللّه یقول «و بالاْءَسحارِهُم یسْتَغْفِرُونَ»؛ آخر شب برای نماز شب (تهجّد) نزد من محبوب‌تر است از آغاز آن؛ زیرا خداوند می‌فرماید: پرهیزگاران در سحرگاهان استغفار می‌کنند؛ و در حدیثی دیگر از امام صادق علیه السلام آمده: «کانوا یستغفرون اللّه فی الوتر و سبعین مرة فی السحر»؛ نیکوکارانِ بهشتی در نماز وتر به هنگام سحر هفتاد مرتبه از خدا طلب آمرزش می‌کردند.
نحوه خواندن نماز تهجد یا شب:
نماز شب یا تهجد مجموعاً یازده رکعت است:
هشت رکعت که مانند نماز صبح خوانده میشود یعنی چهار تا دو رکعتی به نیت نماز شب است.
رکعت اول: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + رکوع + سجده
رکعت دوم: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + قنوت + رکوع + سجده + تشهد + سلام.
دو رکعت نماز شفع
بهتر است در رکعت اول آن بعد از حمد، سوره ناس و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره فلق خوانده شود.
یک رکعت نماز وتر
بعد از حمد سه بار سوره توحید و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس بخوانیم و می‌توان یک سوره تنها خواند، سپس دست‌ها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می‌بریم و حاجات خود را از خدا می‌خواهیم.
برای چهل مؤمن دعا می‌کنیم؛ چهل بار بگویید (اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ) و طلب مغفرت می‌کنیم و هفتاد مرتبه میگوییم: «استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه».
از پروردگار خود طلب آمرزش و مغفرت می‌کنیم و به سوی او بازگشت می‌نمایم.
آن گاه ۷ بار میگوییم «هذا مقامُ العایذٍٍِ بکَ منَ النّارِ»؛ (این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می‌برد) و بعد از آن ۳۰۰ مرتبه میگوییم: «العفو» و سپس میگوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّکَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم»؛ و سپس رکوع + سجده + تشهد + سلام.
در پایان نماز شب تسبیحات فاطمة زهرا (س) (۳۴ مرتبه، الله اکبر، ۳۳ مرتبه، الحمد لله و ۳۳ مرتبه، سبحان الله) را میگوییم.
سخن آخر
نماز تهجد یا نماز شب یکی از مستحبات مورد تاکید شیعه و اهل سنت است. از نگاه شیعه، این نماز یازده رکعت دارد؛ که به صورت چهار نماز دو رکعتی همانند نماز صبح، یک نماز دو رکعتی به نیت نماز شفع و یک نماز یک رکعتی به نیت نماز وتر خوانده خواهد شد. برای این نماز آداب بخصوصی بیان شده است. هم چنین تفاوت‌هایی نیز از نظر شیعه و اهل سنت در نحوه خواندن این نماز وجود دارد. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با این نماز، مطلب فضیلت نماز شب در احادیث را نیز دنبال کنید. در پایان، مشتاقانه منتظر دریافت سوالات و دیدگاه‌های شما در این خصوص هستیم.
