از جوهر لیمو یا اسید سیتریک به منظور تنظیم اسیدیته مواد غذایی هم بهره گرفته می شود. این ماده خواص بی شماری برای انسان دارد که بخش عمده این خاصیت ها از جوهر لیموی طبیعی گرفته می شود. همین خواص متنوع آن باعث شده تا در بسیاری از مواد غذایی از آن به منظور ایجاد طعم دل پذیر استفاده شود. این اسید آلی به دلیل طعم و ظاهر و بافت مشابه نمک به “نمک ترش” نیز معروف است. سالانه بیش از یک میلیون اسید سیتریک در سراسر جهان تولید می شود که به عنوان طعم دهنده ، اسیدی کننده و عامل کلات کننده استفاده می شود. اما این خواص چه هستند؟ آیا مصرف جوهر لیمو می تواند برای انسان ضرری هم به همراه داشته باشد؟ ادامه این مطلب شما را به پاسخ این پرسش ها می رساند.
1. خواص جوهر لیمو برای پوست
استفاده از این ماده برای پوست مفید است، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد چروک داشته و از پیری زودرس جلوگیری می کند،همچنین با خاصیت لایه برداری باعث تازگی و باز شدن منافذ پوست و همچنین روشن شدن آن می گردد،البته نکته مهم پیرامون این ماده این است که استفاده از آن ممکن است با بروز علائم حساسیتی همراه باشد و سبب قرمزی، خارش و سوزش پوست گردد که در این صورت باید سریعا آن را از روی پوست پاک کرد و سپس ناحیه مورد نظر را با آب شستشو داد. به طور خلاصه این اسید خواص زیر را برای پوست دارد:
1. باز کردن منافذ پوست
2. بهبود علائم ناشی از آفتاب سوختگی
3. بهبود چین و چروک
4. مفید برای پوست های مستعد آکنه
2. خواص جوهر لیمو برای ناراحتی معده
اگر دارویی که حاوی اسید سیتریک است را از طریق خوراکی مصرف میکنید، میتوانید عوارض جانبی مانند حالت تهوع یا استفراغ را داشته باشید.
3. خواص جوهر لیمو برای شوره سر
در شامپوهای ضد شوره سر به مقدار0.25 تا 1.86 درصد به منظور تنظیم pH و بهبود درخشندگی و شفافیت به کار می رود. ميزان استفاده کل این اسید در این صنایع حدود 12 درصد می باشد.
4. خواص جوهر لیمو در صنایع غذایی
خاصیت نگه دارندگی این ماده سبب شده تا در طیف گسترده ای از محصولات خوراکی از آن بهره گرفته شود. زیرا در کنار افزایش ماندگاری محصول، نه تنها سبب ایجاد طعم ناخوشایند نمی شود، بلکه مزه ماده غذایی را دلچسب تر نیز می سازد. انواع پاستیل ها، مربا، نوشیدنی هایی نظیر نوشابه و آب میوه های صنعتی، انواع کنسرو و کمپوت ها از اصلی ترین مراکز استفاده کننده جوهر لیمو هستند. اما ماجرا به اینجا ختم نمی شود و نان، کیک و کلوچه ها هم به جوهر لیمو برای بهبود طعم و عمل آمدن بهترین همیر مایه نیاز پیدا می کنند.
اسید سیتریک را می توان به جای نمک در دستور پخت نان ترش مانند خمیر مایه و گندم سیاه(چاودار) استفاده کرد. معمولا، برای تهیه نان ترش بیشتر از 1 قاشق غذاخوری اسید سیتریک نیاز نیست. همچنین می توان از آن در هنگام تهیه خوراک گوشت شکار برای کمک به از بین بردن هرگونه باکتری استفاده کرد: محلول 1 اونس اسید سیتریک را با 1 لیتر آب تهیه و قبل از پختن روی گوشت اسپری کنید.
5. خواص جوهر لیمو در طب سنتی
در طب سنتی از این ماده به نیکی یاد می شود و مواردی جهت بهبود سلامت جسم عنوان شده که به استفاده از جوهر لیمو، البته نوع مرغوب آن باز می گردد. مهم ترین خاصیتی که طب سنتی برای جوهر لیمو بر می شمرد، پاکسازی بدن از سموم است. متخصصان طب سنتی بر این باور هستند که اسید سیتریک می تواند سموم و مواد اضافی را از بدن دفع کرده و به افزایش شادابی و نشاط ناشی از پاکسازی بدن منجر شود. هم چنین ادعاهایی در این طب درباره کمک به بهبود هضم غذا به کمک این ماده و بهبود گوارش صورت گرفته است. کارشناسان طب سنتی استفاده از جوهر لیمو را برای افزایش انرژی بدن به کسانی که از بی حالی و کسالت در رنج هستند، توصیه می کنند و علت را باید خاصیت آنتی اکسیدانی این ماده دانست که می تواند جریان خون را افزایش داده و شادابی و سرحالی را برای مصرف کننده به ارمغان آورد. مجددا تاکید می شود که تنها در صورت تهیه مرغوب ترین نوع این اسید، این خواص را به بدن خود می رسانید.
6. خواص جوهر لیمو در داروسازی
اسید سیتریک می تواند یون های فلزی را شلات کند ، pH را بافر کرده و به عنوان طعم دهنده در صنعت داروسازی عمل کند. همچنین می توان از آن به عنوان یک ضد انعقاد خارجی استفاده کرد زیرا می تواند با کاهش غلظت یون های کلسیم در خون از طریق اتصال با یون های کلسیم از انعقاد خون جلوگیری کند که یک ترکیب محلول را تشکیل می دهد اما تفکیک آن دشوار است.
7. خواص جوهر لیمو در نگهدارنده مواد غذایی
اسید سیتریک کاربردهای زیادی برای تولید مواد غذایی دارد. این اسید یک تشدید کننده طعم و نگهدارنده مواد غذایی محسوب می شود و به آسان سازی فرآیند رسیدگی کمک می کند. حدود 50 درصد از تولید اسید سیتریک در جهان به عنوان تشدید کننده طعم در نوشیدنی ها استفاده می شود و از آنجایی که اسید سیتریک به صورت پودر تولید می شود، به غذاهای خشک مانند نمک های طعمدار، پودرهای طعم دهنده و تنقلات ترد در صورت تمایل برای داشتن طعم ترش افزوده می شود.
منابع طبیعی جوهر لیمو (اسید سیتریک)
غذاهایی که سرشار از اسید سیتریک طبیعی میباشند، مرکبات، به ویژه آب لیمو و لیمو ترش میباشند. سایر میوه ها و سبزیجات هم نیز شامل مقداری اسید سیتریک طبیعی در خود میشوند.
این غذاها در زیر دارای بالاترین میزان اسید سیتریک طبیعی هستند:
لیمو
لیموترش
پرتقال
انگور
میوه ها
توت ها
آیا اسید سیتریک همان ویتامین C است؟
خیر اما هر دو اسیدهای آلی هستند. اگرچه اسید سیتریک و اسید اسکوربیک هر دو به طور طبیعی در مرکبات وجود دارند ، اما این دو ماده کاملاً متفاوت هستند.
اسید اسکوربیک یک ویتامین است که عمدتاً به عنوان مکمل غذایی ، آنتی اکسیدان و عامل محافظت از رنگ در غذا استفاده می شود در حالی که اسید سیتریک یک ماده اسیدی کننده است که به عنوان کنترل PH ، نگهدارنده ، آنتی اکسیدان و عامل شلات کننده استفاده می شود و هر دو از طریق تخمیر ساخته می شوند اما با فرایندهای مختلف و میکروبی.
مضرات جوهر لیمو برای دندان
برای حفظ سلامت دندان ها باید برخی از عواملی که می توانند باعث فرسایش دندان شوند را شناسایی کنیم. مطالعات اخیر نشان می دهد مصرف بیش از حد مواد غذایی و نوشیدینی هایی که دارای اسید سیتریک است باعث ایجاد حفره های اسید در دندان است. زیرا این ماده در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث می شود مینای دندان به سرعت حل شود. بعد از مصرف این مواد غذایی برای کاهش آثار مخرب آن حتما دهان را بشویید.
نحوه نگهداری اسید سیتریک
اسید سیتریک را در ظرف اصلی خود در جای خشک و خنک نگهداری کنید. اسید سیتریک از تاریخ تولید، پس از باز شدن تا سه سال ماندگاری دارد و حداقل تا پنج سال در حالت بازنشده سالم باقی می ماند.
